LIGA ZADANIOWA UMK W TORUNIU 2005/2006
ZADANIA NIESPODZIANKI
DLA KLAS VI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

Zadanie 12
  1. Jeżeli do ułamka nieskracalnego dodamy 1, to otrzymamy ułamek nieskracalny. Dlaczego?
  2. Jeżeli ułamek wła¶ciwy jest nieskracalny, to ułamek dopełniaj±cy go do jedno¶ci także jest nieskracalny. Dlaczego?

Rozwi±zanie

Sprawdziłam najpierw na przykładach jak to działa:

12a12b

Zgadza się bo:

NWD(10,7)=1 i NWD (10+7,7)=1

Zgadza się bo:

NWD(5,11)=1 i NWD (11-5,11)=1

Teraz widzę, że jest to oczywiste, bo gdyby suma lub różnica dwóch liczb miała wspólne dzielniki z jedn± z tych liczb, to druga z tych liczb też miałaby by ten dzielnik.

ad a)

Gdyby ułamek był skracalny, to:
  1. Liczby a i b miałyby największy wspólny dzielnik, (oznaczmy go przez d) różny od 1.

    NWD(a, a + b) = d ± 1

  2. Liczbę a można przedstawić w postaci całkowitej wielokrotno¶ci liczby d:

    a = da' gdzie a' jest jak±¶ liczb± całkowit±..

  3. Liczbę a + b można przedstawić w postaci całkowitej wielokrotno¶ci liczby d:

    a + b = db' gdzie b' jest jak±¶ liczb± całkowit±. .


    Wtedy b jest też całkowit± wielokrotno¶ci± liczby d bo:

    b = (a + b) - a = db' - da' = d(b' - a')

    i ułamek jest skracalny przez liczbę d.

ad b)

Gdyby ułamek był skracalny, to:
  1. Liczby b i b - a miałyby największy wspólny dzielnik, (oznaczmy go przez D) różny od 1.

    NWD(a, a + b) = D ± 1

  2. Liczbę a można przedstawić w postaci całkowitej wielokrotno¶ci liczby D:

    b = Db''     gdzie b'' jest jak±¶ liczb± całkowit±.

  3. Liczbę a + b można przedstawić w postaci całkowitej wielokrotno¶ci liczby D:

    b - a = Da''     gdzie a'' jest jak±¶ liczb± całkowit±. .


    Wtedy a jest też całkowit± wielokrotno¶ci± liczby D bo:

    a = b - (b - a) = Db'' - Da'' = D(b'' - a'')

    i ułamek jest skracalny przez liczbę D.

Autor: Katarzyna Truszkowska